İskandinavlar sözcüğünü duyduklarında, İngilizlerin aklına hemen M.S. 800 ile 1100 yılları arasındaki 300 yıllık süre zarfında dört bir yanı fethetmiş, sömürgeleştirmiş, yağmalamış, ticaretle uğraşmış ve hatta kimi zaman İskandinavya'nın doğusunda ve batısında yerleşim yeri kurmuş olan gözü pek ve acımasız Viking halkı gelir. Sizlerin de bu cümleleri okurken içinizden Travis Fimmel'in canlandırdığı o muhteşem karakterin ismini geçirdiğinizi duyabiliyorum: Ragnar Lothbrok! Sanırım bu dizi bizim bu kültürü tanımamıza epey katkıda bulunuyor ve bulunmaya da devam edecek...
Özel olarak araştırmadan, sadece yukarıda bahsi geçen diziyi izlediğinizde bile Viking halkının pagan bir dinleri ve karmaşık bir pagan mitolojileri olduğunu kuşkusuz anlarsınız. Onların mitolojilerine ilişkin bilgilerin gün yüzüne çıkması oldukça zor görünüyor çünkü Vikingler pek okur yazar insanlar değillerdi ve inançlarının ancak bir kısmını, mitlerinin ise pek azını kayda geçirmişlerdi. Bu sebeple aslında bugün Vikingler hakkında sahip olunan o çağa ilişkin bilgiler İskandinavya dışından, Vikingler sonrasına ilişkin bilgiler ise İskandinavya içindeki kaynaklardan gelmektedir. İskandinavya dışından edinilen bilgiler, onlara pek sıcak bakmayan Hristiyanlar tarafından kaleme alınmıştır bu sebeple oldukça az sayıdadır. Daha sonraki dönemlerde İskandinavya'da bulunan yazılar ise belki gerçekten de doğrudan Viking kaynaklarına dayanıyordur. Ancak bu yazıların ne ölçüde doğru ve tam bilgi verdiği hakkında bir şey söylemek mümkün değil. Çünkü bu yazılar da incelendiğinde; yazılarda kullanılan üslup ve ifadelerin genelde Avrupalıların ve Hristiyanların ortak düşünüş ve yaşam tarzlarından etkilendiği görülür.
İskandinavya'da Hristiyanlığın kabulü ile İskandinavların davranışlarında ya da inançlarında bir takım değişiklikler meydana gelmiş olabileceği gibi, bazı Hristiyanlık mitleri İskandinav mitlerine eklenerek değişik bir türe de bürünmüştür. Bunlara örnek olarak Cumbria'daki Gosforth kilisesi gösterilebilir. Burada kilise mezarlığında bulunan 11. yüzyıldan kalma görkemli haç üzerinde çarmıha gerilme sahnesinin tasvir edildiği oymalar vardır. Ancak yine aynı mezarlıkta İskandinav tanrıları hakkındaki mitleri tasvir ettikleri düşünülen başka heykeller de bulunmuştur. Yine Man Adası'ndaki Andreas'ta bulunan ve üzerinde haç şekli olan mezar taşı da oldukça ilginçtir. Bu mezar taşı üzerinde, bir hayvan tarafından söz konusu haçın kollarının biri altında vahşice saldırıya uğrayan mızraklı bir sima tasvir edilmiştir. Genel kanı, bu simanın korkunç kurt Fenrir'in saldırısına uğrayan Tanrı Odin olduğu yönündedir.
İskandinav mitlerinin Viking çağından kalma özgün kayıtlarına ulaşmak istiyorsak; metinlere değil, oymalara, Thor'un çekici şeklindeki muskalara ya da ne olduğu kuşkulu olan ama kimileri tarafından tanrıların özelliklerini yansıttıkları düşünülen heykelciklere bakmamız gerekir. Eğer bu mitlerin çok daha ayrıntılı hallerini öğrenmek istiyorsak, geçen zamanla birlikte mitlerde ortaya çıkabilecek tahrifatlar ve tutarsızlıklarla uğraşmayı göze alıp Ortaçağ İskandinavyasından kalma kaynaklara başvurmak zorundayız.
R.I. Page - İskandinav Mitleri isimli kitaptan derlememdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder